Ontologi Puisi
Bahasa Manado
Lingkaran Setang
“Ca La’us Lemala Sa
Tenang Marisa.”
“Tak Langsung Pedas
Bila Terkena Cabe.”
“Akibat
dari perbuatan jahat tak langsung dapat dirasakan.”
-Stien
Timporok-
Lingkaran Setang
Sanksi pelanggaran pasal 44:
1. Barangsiapa
dengan sengaja dan tanpa hak mengumumkan atau memperbanyak suatu ciptaan atau
memberi izin untuk itu, dipidana dengan pidana penjara paling 7 (tujuh) tahun
dan/atau denda paling banyak Rp 100.000.000,- (seratus juta rupiah)
2. Barangsiapa
dengan sengaja menyerahkan, memamerkan, mengedarkan, atau menjual kepada umum
ciptaan atau barang hasil pelanggaran Hak Cipta sebagaimana dimaksud dalam ayat
(1), dipidana dengan pidana penjara paling lama 5 (lima) tahun dan/atau denda
paling banyak Rp 50.000.000,- (lima puluh juta rupiah).
Judul:
Lingkaran Setang
[KUMPULAN PUISI]
Hak Cipta © oleh Iswan Sual
Penerbit The Humanizer College
Jln. Tondei-Ongkau Tondei Satu
Editor: Iswan Sual, S.S
Desain Sampul: Iswan Sual, S.S
Setting: Iswan Sual, S.S
Diterbitkan pertama kali
oleh The
Humanizer College, Tondei Satu 2012
Hak Cipta dilindungi undang-undang.
Dilarang
mengutip atau memperbanyak
sebagian atau
seluruh isi buku ini
tanpa izin dari Penerbit.
Dicetak oleh Percetakan The Humanizer College,
Tondei Satu
Isi adalah tanggung jawab percetakan
PANGANTAR
Cinta bahasa daera sandiri nyanda
sala. Karna torang bole mo cinta torang pe negara ini mulai dari torang pe
daera dulu. Buku kumpulan puisi deng judul Lingkaran Setang: wujud dari kita pe
sayang deng cinta pa budaya Minahasa, pa Indonesia. Karna dari bahasa torang
bole kenal bangsa. Dari bahasa torang bole tau sapa dorang. Ini buku: bukti
kalu orang minahasa pantas ja bilang akang: orang kuat, orang bae deng orang
baontak (Tou ente, Tou sama, deng Tou
nga’asan).
Lingkaran Setang: gambaran dari penulis pe tanggapan
deng harapan. Penulis baharap spaya mo banya orang-orang Minahasa mo tatarek
batulis, babaca deng mo bakarya. Deng bagitu torang bole mo pertahankan torang
pe bahasa Manado. Karna ni bahasa lama-lama mo ilang kalu torang nda brusaha mo
beking depe dokumentasi. Ni buku: dokumentasi tu mo beking tu bahasa Manado mo
tasimpang. Ni buku mo beking spaya anak cucu nanti mo dapa tau apa torang da
beking skarang. Deng bagitu lei dorang tau kalu torang da pake bae-bae tu
ontak.
Memang, ni karya pe kacinong skali
stow. Mar ini kita pe karya. Mana ngoni punya? Kita batanya bukang basosere.
Mar kita mo tantang torang samua spaya beking torang pe karya sandiri. Jangang
salalu cuma rasa orang laeng pe karya. So depe waktu torang mo terapkan tu
slogan think globally but act locally-think locally act globally.
Bapikir global mar bertindak lokal-bapikir lokal bertindak global.
Kita yakin torang bole mo se wujud tu
harap-harapan itu. Yang penting torang mulai. Torang nda akan perna tau torang
sanggup kalu torang nda perna mulai!
Di lembar ini le kita mo
bilang makase for Papa deng Mama (Lexy Sual deng Selvie Tombuku) yang jadi
sumber inspirasi. Kalu bukang ngoni, kita
nda jadi orang. Makase lei for Iswadi Sual (kita pe ade). Makase for
tamang-tamang: Rikson Karundeng, Deni Pinontoan, Fredi Wowor. Ngoni samua
orang-orang muda yang butul-butul berjuang for Minahasa for hari di muka. Ngoni
so jadi trigger sampe kita ta iko
bakarya.
Makase for guru-guru SMP
Kristen Tondei: Bapak H.B. Sondakh, Ibu Maria Th. Djamen, Ibu Polin Sual, Ibu
Selvi Bujung, Ibu Dei Wowor dan Ibu Helly Paat yang so pertama-tama kase penghargaan. Ngoni pe kata-kata beking kita
lebe brani mo bakarya.
Panulis,
Persembahan deng
Pengakuan
K
|
ita kase ini karya for kita pe orangtua,
yang se hidop pa kita deng kasi sayang yang bagitu tulus, kita pe ade, Iswadi
deng maimuda, Della, yang snantiasa berbage cirita deng cinta, kita pe barekeng
anak lai yang masi kacinong-kacinong mar jadi sumber inspirasi deng harapan
desa Tondei di masa depan: Queenta, Gloria, Aprilino, Sreichen, Gerry, Delon,
Cindy, Egen, deng kita pe murid-murid di SMP Kristen Tondei dan SDN INPRES
Tondei, yang kebanyakan susa ja ator mar yang beking kita sadar for trus babekal
diri deng blajar spaya bole ba ajar deng bagus.
ISWAN SUAL, S.S
Buku ini kita kase for
Della Palapa
(kita pe maimuda)
Iswadi Sual
& Irma Sual (kita pe ade)
Gloria Sual,
Queenta Muntu untu, Aprilino Sual (kita pe barekeng anak)
Lexy Sual
& Selvie Tombuku (kita pe amang deng inang)
Melayu Manado (1)
Biar ta amborambor torang
Ngana datang se malakat
Ta saleng di satu blanga satu bicara
Torang tatawa samasama
Deri
Tahuna sampe Gorontalo
Tadengar
tabilang logat Manado
Cuma,
orang muda jang manganto
Bakarya
jo biar fugado
For
hari eso, awas jang manggoro
Pe panjang kuala Ranoiapo
Torang jaga Bahasa Manado
Pe pasung pante Makalisung
Deng bagitu tu harta tatunjung
Orang laeng nda pandang enteng
Samua so mulai pa om Yan Tatengkeng
Bahasa
Manado itu kita pe nafas
Depe
tampa dorang so rampas
Kalu
torang nda bakras
Sama
deng for dia torang sadia krans
Yang mangaku sastrawan mari kase
jelas
Mo trus ato so mo menyera
Yang da skola mari jo bagra
Mo suka nae ato tatinggal klas
Ndak Berdaya Ato Apatis
Qta pegawai,
Da lati patuh pa atasan
Sala ato benar.
Itu kata depe nama setia
Tau jaga nama kantor.
Qta siswa,
Da ajar hormat guru
Sala ato benar
Itu kata depe nama murid ndak nakal
Tau jaga nama skola.
Qta anak,
Da didik spaya jang manyau pa orang
tua
Sala ato benar.
Itu kata depe nama anak tau hadat.
Ndak durhaka.
Tau jaga nama keluarga.
Apa so tu kabenaran?
Sapa punya so tu kabenaran?
Boleh so tu kabenaran pake syarat?
Qta mo beking tu benar
Dorang bilang qt penghianat,
jual tu skola, beking malu orang tua.
Qta iko akang dorang pe mau.
qt tako pa Tuhan, pa moralitas!
Oh Tuhan
Qta mo bagimana?
So musti bagini re’e tu hidop
skarang?
Cuma atasan, guru, orangtua yang
punya tu benar.
Torang orang kecil
ndak boleh tau deng beking tu benar.
Mo maso re’e naraka torang samua!
Melayu Manado, Kita Pe Bahasa
Mulu ini
biar bagabu
Cumu ini
cumu itu jarang tutu
Yang
penting ni lida manari
Deng bahasa
sandiri
Nda
basombong mangaku Manado
Mar cuma prong
nda ada isi
Lida talipalipa mar bangga
Nda pake katakata panjaja
Deripada pelak bak aksi se tunjung
fasi
Mar nda sadar so lupa warisan sandiri
Bahasa
Wenang bahasa kemajuan
Torang
musti sanang
Pa laeng
torang nda bagantong
Tagalitu
jaga kong simpang
Bahasa Wenang musti tatulis
Baku abis kalu baku abis
Opa oma so rintis
Depe anak cucu mo se trus
Bahasa
Wenang tatanang di dada
Ta maso di
kapala
Biar dorang
mo tatawa
Nda perna
ada kata menyera kita mo bawa
Gelisa
Yang Nda Ada Ahir
Saban hari
hati manangis
Lia pa
orang-orang yang cuma suka mengemis-mengemis
So ilang tu
harga diri
Padahal masi
kuat mo mancari sandiri.
Saban hari
kita murung-murung
Lia pa
dorang yang cuma suka cirita orang pe kurang
Sampe so
lupa ada anak SMA
Sadiki lai
smo kulia
Tiap hari
beban tatamba
Bukang ta
kurang
Tiap hari
utang tatamba
Bukang ta
turung
Laki pulang
kerja lebe suka bamabo
Deripada
brusaha mo didik tu kacili
Istri sibuk
ba uni
Deripada mo urus
laki
Generasi buta-buta
Papa bilang:
Anak,
ngana sudah jo skola
Baku tulung
jo deng papa iko bagula
Itu lebe
bae. Jang nanti serta so ta bae
Ngana cuma tipu-tipu
orang tua
Anak,
ngana jang
coba skola tinggi
Cukup jo so
tau babaca deng batulis
Qta nda suka
mo jual tana
Jang kage
ngana gagal
Dapur so nda
mo ba asap
Ta tutu qt
pe blanga
Mental Hedonis
So dapa
dengar formasi CPNS 2010 so buka
Pe banya
orang bacakar cari-cari ijasa
Cari ulang
di Iemari ato di peti
Kong pigi
perbanya di tampa fotokopi
Nyanda
pernah jadi honor
Kage-kage
minta beking eS Ka skaligus nomor
Tukang
beking jadi tampa bastor
Doi doi
hasil kerja- kerja kotor
Banya cari
kesempatan
Satu lembar
legalisir maso popoji sampe fol-fol
Ado kasiang
torang pe pegawai pe mental
Su jadi
tukang tipu
baskongkol deng pejabat-pejabat
peras tu
orang baru mo cari kerja
Dorang le cuma
ta io-io
Yang penting
bole lengkap berkas
Bole iko
ujian Ce Pe eN eS
Samua
bakuriki ba urus
So top tu
istila lebe iko rame deripada iko mata
Inga-inga
kalu jadi Pe eN eS,
Gaji bole
kase gade di bang
Bole bli
ruma, blackberry, notebook
Nda kala
dari birman
Biar jo anak
nda dapa anggaran
Ada kwa
pemerinta
Gratis.
Nda usah
kulia
Ijasa eS eM U
ato eS eM K so bole iko Pe eN eS
Mandi Tai
Baharap
skali
Jadi orang
suci
Tahang ni
diri
Saban hari
Baca kitab suci
Pikir ni hidop pe arti
Sampe lupa mancari
Karna Ha Be O
trus tu ja uni
Napa kita so
ciri
Hari-hari manyasal
sandiri
Barasa badan
so mandi deng tai
So Ini Tu
Natal?
Petas-petas
ba bunyi kras
Bunga api
deng roket ta ambor-ambor di langit
Senter klas
bajalang beking tako anak-anak
So ini tu
natal?
Hari kamis
orang bakurebe ka pasar
Baku susung
baku gepe sampe tasuar-suar
Laeng ka
Amurang deng ka Manado sampe tapuas-puas
Baju,
calana, capatu, hape baru musti bli
So ini tu
natal?
Ibada pohong
trang tiap hari
Ibada natal
dua kali
Ibada taun
baru dua kali
Musti banya
kali.
Spaya baju,
calana, capatu deng samua-samua tatunjung orang mo lia
So ini tu
natal?
Biar ngoni
bilang nyanda. Mar itu depe kenyataan.
Kalu bagitu,
se ilang jo tu natal
Bangong
Pagi Buka Jandela
Bangong pagi buka jandela
Mangada Sinonsayang
Blum dapa lia trang
Masi dingin badan totofore
Se hidop motor
Kita ma ka Tondano
Turung jalang Ongkau
Sama deng iko kuala kering
Tatada rasa-rasa mo ciri tu jantong
Tuangala le!
So jaman bagini
Mar blum merdeka
Pejabat lebe banya bajanji
Serta jadi
kerja stenga hati
Tunggu ngoni!
Tunggu ngoni!
Brikut, biar
ngoni ciong ta pe panta
For ngoni
kita rabe mata.
Budo
Ujang
rinte-rinte
Ciri
plang-plang ni pagi e…
Padahal
musim cingke
Beking buru
susa mo bapete
Nyong deng
nona jadi somu-somu
Ni panen nda
jadi bli hape deng motor baru
Pendeta
bilang: “mungkin torang kurang bakorban
Musim
pemetikan mar manyasal mo kase persepuluan”
Bos rugi
buru le rugi
Cingke
budo-budo
Harga turung
bukang main dapa tako
Konsumerisme Warisan Blanda
Libur abis
Doi abis
Cita-cita
anak mo skola
So nda ada
Satu
keluarga bahaga iko mata
Panen besar
trima doi besar
Maso warong
kong main pesan
Minung-minung
sampe tenga malang
Panen klar
abis babi putar
Brapa tu bon
di daftar
Nanti korang
mo dengar
Kita
Musti Mati Di Sini
Punung deng cingke
Punung deng klapa
Punung deng bua-bua
Kaya kita pe tana, kaya kita pe ruma
Banya pisang
Banya ubi
Banya pongseo
Banya sayor
Nda mungkin
torang mati deng lapar
Aer nda kurang
Kayu masi cukup
Udara masi sedap ja isap
Dekat pante
Dekat Winosirang
Dekat batu Lutau
Dekat Tetewatu
Kala taman
Eden.
Kita musti
mati di sini
Dorang Lupa
Samua basibuk beking kukis
Tatinggal di dapur
Hari minggu nda maso greja
For tamu nda tau dari mana samua
Dorang lupa hari itu pe makna
Pasiar baron-ron kampung
Sampe abis minya tu motor
Se tunjung gaya se tunjung
panta
Tenga-tenga malam baru
pulang
Dorang lupa hari itu pe
arti
Makang minung sampe munta
Ta isi di got
Cari hal deng tamang
Cari hal deng birman
Bakalae pulang sabel depe laste takurung di sel
Dorang lupa hari itu pe guna
Tu bagus jadi besae
Tu besae tamba besae
Tagalitu, apa tu so stel
Jang coba-coba betel
Nda Laeng
kita
Waktu ta pe badan so dekat tapisa
deng jiwa
Nyanda laeng kita mo minta
Tanang kita pa kita pe tana
Tanang kita pa kita pe ruma
Biar
kita busu,
Tana
tamba gumu
Biar
kita busu,
Tana
tamba subur
Waktu kita pe nyawa sadiki le tacabu
Nyanda laeng kita mo cumu
Tondei pe gaga skali dari dulu
Tondei pe sadap skali di mulu
Biar
nafas abis,
Kita
nyanda mo manangis
Biar
kuat abis,
Kita
nda pesimis
Waktu kita be badan so amper nda
bagra
Nyanda laeng kita mo inga
Tondei salalu tabawa
Biar kita so nda ada mar tetap
tatawa
Tondei
jadi kita pe tampa
Dari
lahir sampe so nda ada!
Puf! Paf! Ancor!
Oh karu e
Torang pe generasi
So nda suka mo makang ubi
Lebe suka roti ato supermi.
Oh kasiang e
Torang pe bini deng laki
Lantaran gengsi deng mo ba aksi
Jual diri ka pulau cendrawasi.
Oh re’e karu e
Kyapa dorang so nda ta ator?
Bajalang melep-melep bataria kotor
Bapaksa lei musti bli akang motor
Padahal masi ja kincing di tampa
tidor.
Kong, torang-torang cuma mo se biar?
Bapikir! Tegor!
Jang saban hari torang ajar!
Puf! Paf! Ancor!
Didik tu anak-anak deng lo’or
Spaya opo kasuruang sanang
Urus pa dorang
Jang cuma tidor
Sitou timou tumou tou
Bukang sitou timou tumongko tou
Tanda Awas For Tou Minahasa
Tou Minahasa:
Tou ente
Tou lo’or
Tou nga’asan
Jang bapica
Spaya nda gampang dapa jaja.
Jang ngale
Spaya nda gampang kere.
Jang rupa ular
Spaya nda gampang ancor.
Jang basetang
Spaya nda katula akang
I Yayat U Santi!
Dulu torang bangga deng sanang
Kalu tinggal di kampung.
Hidop dari hasil kobong deng utang
Sinonsayang deng Lolombulan.
Mar skarang so nda da ampung.
Kayu-kayu dorang se abis-potong
Napa so siksa cari aer minung
Deng mo makang.
Cek per cek tu kuntung
So bota-bota ada orang
Sandiri cari untung.
Dulu cari rampa-rampa
Cuma di muka ruma.
Samua ada
Nda siksa mo momasa.
Mar skarang, oh tuang…!
Karna mo rabu-rabu
Bli pa mas-mas bajalang.
Kaluar doi
Padahal boleh batanang.
Qta rasa kasiang
Pa orang-orang skarang.
Suka iko-iko orang kota pe bahodeng
Suka bodi-bodi artis krempeng
So tamakang promosi pe buju-buju
Tu kapitalisme tinggi dorang junjung
So musti bangong
Jang bingo so deng taun
Gombalisasi torang lawang
User tu orang-orang sialan
Dari tana Tou Minahasa
So cukup dorang injang-injang pa
torang
So depe waktu angka sabel bataria
prang!
I Yayat U Santi!
Jaman ST12
Tondei tana tampa kita lahir
Kita pe pusa
Nenek da se gale di sini
Waktu itu belum ada pemekaran
Kalu pi Motoling ato cuma Raanan
Jalang babatu timbul, lewat utang,
Ba pece-pece kalu ujang,
Terpaksa biar hartop
Ika tali labrang kong ela deng tola
Lebe cilaka, lengkali ada yaki badola
Tondei tana tampa kita besar
Skarang so tiga. Keluarga so ta
pica-pica
Laeng di gunung, di Li’ba,
di Ameko deng di Amonge.
Tu basudara so tabage-bage
Skarang,
Mangalitou deng mangala’ung
Biar satu fam
So bole baku kaweng.
Mar orang tua bilang
Anak-anak skarang
So ndak tau sopan.
Di tenga jalang
Baku pegang tangang
Baku-baku ciong
Di tampa trang
Sama deng di felem-felem
Orang-orang muda bilang:
Tu tua-tua kwa so ketinggalan jaman
Skarang duaribuan
Bukang enampuluan ato tujupuluan
Skarang jaman internetan
Bukang lagi kalelon deng kolintang.
Dulu suka Panbers
Skarang ST 12
Dulu top tu Koes Plus
Skarang Dewa 19
Torang so tau hukum!
Orang muda ndak dungu
Apa guna re’e da skolah
Nasehat torang tenteng
Mar jang karma beda jao tu umur
Kong pandang enteng
Tiap-tiap generasi
Mati-matian bilang depe jaman lebe
bagus
Itu depe nama narsis
Generasi egois. Generasi sentris
Dua-dua butul
Asal kalu jadi apa-apa
Jang tanya sapa tu sala
Beking jo tu maso-maso akal
Spaya nda mo menyesal
Orang tua so kase bekal
Tanta -Tanta Karlota
Birman deng birman
Baku bataria.
Tanta amonge:
Lawut! Nga baku cuki
deng qta pe laki. So kriput masi mo
ba aksi.
Tanta ameko:
He lonte! Apa nga bilang e?
Dua-dua panas baku rado
Baku ela rambu
Baku guling-guling di kintal
Sampe ta isi di got
Got punung deng tai-aer kincing.
Deng sisa-sisa aer cuci piring.
Orang takumpul
Tatawa akang.
Dapa urus
Kumtua bilang: tagalitu ku’a,
Ngoni jang babakumpul,
Kong cirita-cirita orang
Awo…lia kasana! Korang beking malu.
Laki stenga mati bagula. Ngoni lupa
momasa
So ba rei cari kutu baseri orang pe
kurang.
Laki siksa bakopra. Ngoni sibuk
bakarlota.
So baku goso rica. Baku dusu deng
gunting.
Pulang di ruma. Urus ngoni pe anak
deng laki
Kong brenti tu mulu-mulu Yudas!
Rajin pigi ka greja
Ontak sama deng tuturuga!
Lebe bae tinggal di ruma
Ba uni telenovela.
Tumani
Opo Muntu-untu
Datang tumani
Opo Wongkar
Datang tumani
Opo Timporok
Datang tumani
Opo Sual
Datang tumani
Opo Mogogibung
Datang tumani
Samua voor torang
Samua pe sanang
Bakalae deng Mongondo
Spaya anak-anak hidop.
Bakudusu deng mamuis
Spaya anak-anak ndak manangis.
Opo Timporok
Tangka satu Mongondo
Potong akang talinga
Kong bilang:
Pulang! Jang bale-bale!
Ini bukang lagi ngoni pe tana!
Ngoni pe raja so se harta
Kong bawa pigi torang pe nona.
Opo Timporok
Bakudapa lagi satu Mongondo
Dorang bakalae, baku potong
Amper satu hari
Nda satupun tu kala
Padahal so tahosa-hosa .
Dorang brenti
Opo Timporok bilang:
“E kaloh…napa hau baroko dulu”.
Satu dua kali isap eef…fuu….
Dapa tau mongondo pe tampa mati
Di tlapak kaki
Bakalae ulang sampe di ujung kalapa
Opo Timporok di bawa
So nda mangada ka atas
Sek…sek…Dia cucu
Puk….ciri tu mongondo.
Mongondo kala
“Ampung pa kita”
So terlambat.
Opo potong tu kapala
Tanang di dalam tana
Disitu badiri greja
Pertama-tama menurut sejara
Baru Klamaring
Baru klamaring,
Kita lia ngana tatawa.
Ngana awet muda
padahal so ba poyo’
Nda perna kita lia ngana bamara
Biar kita susa mar jadi nda dapa rasa
Aneh,
Ngana bukang kita pe mama
Bukang kita pe nene
Nda ada hubungan dara
Cuma birman
Skarang ngana so nda ada
Pigi nda bilang-bilang
Mar ta tau ngana ada DISANA
Mungkin smentara lia-lia kamari pa
torang dari sorga
Musim Duriang
Biar dingin pagi batotofore
terpaksa bangong
Ambe senter sadia karong
Bawa sabel spaya nda da yang brani
kore
Cepat…cepat…spaya
dapa banya
Kalu
plang nanti korang bahaga
Jaman skarang, makapunya bakurebe
deng papancuri
Kalu nda, jare torang gigi
Demi doi papancuri jual bua baduri
Terpaksa, ini demi hidop anak deng
istri
Makapunya
dalang hati mamutung
Pikir-pikir
mo dapa untung
Pe
sampe di bawa pohong
Di
tana nda ada satupun
Dia bilang:
Lebe bae ni pohong kita potong
Karna duriang kita saki hati saban
taon
Deng bagitu kita pagipagi skali nda
perlu bangong
Anak Skola Apatis
Datang pagi pulang tengari
Datang kosong bale ontak nda da isi
For apa bapaksa?
For apa baskola?
Kalu ijasah bole bli
Beking apa blajar stenga mati
Jaman skarang so caparuni
Samua ta iko mau kalu ada doi
Ma’gula
Amper siang angko so bangong
Tu laeng masi manggoro
Malakat di bantal polo
Pagi buta bajalang ngana ka kobong
Samua for
torang
Spaya kopi
deng the rasa manis
Spaya kola
deng kokole rasa sedap
Samua snang
makang sampe kenyang
Masi gelap nae seho
Seturung sareng sampe uraturat
Tengari pikul kayu
Isi di porno saguer mandidi
Datang gelap pulang gelap
Ini hari
Amper lari depe jiwa
Dengar harga turung tagilagila
Dia sapusapu dada
Beso makang so nda ada
Ma’kopra
Naenae sampe langit
Mata tawilok deng senget
Dada tacukur
Lantaran nda tahan
Deripada ciri lebe bae balucur
Kumpul di
tampa kopra
Kupas kuli bla
biji
Serta masa
kore kore capat sadia
Manjae karong
muat di roda
Makopra dengar harga turun dia sapu dada
Potongan persen tinggi beking tatamba lala
Nda ongkos amper munta dara
Tu tenaga abis percuma
Melayu Manado (2)
Ngana lem beking torang ta tempel
Sangir Minahasa jadi basudara
Mongondo Gorontalo ta bakudapa
Torang satu di pasar torang satu di
terminal
Dari
lahir sampe mati
Ngana
malakat di lida
Ta
maso jao ka dalang kapala
Kita
cumu sampe ta pe nafas ta brenti
Ngana gula beking tatawa
Isapisap tetap rasa sadap
Tabawa sampe Jakarta
Tainga biar so di Amerika
Ngana
beking kita bangga
Dari
bahasa kenal bangsa
Biar
Inggris dapa dengar gaga
Nda
lawang torang pe katakata
Ngana dara mengalir deras di ta pe
nadi
So jadi tulang deng daging
Ngana urat deng sendi
Jadi lambang smangat blum kering
Pantun Grapgrap
Tempo, serta dengar ujang datang
Torang kacilikacili balari
Buka pintu buka jandela
Manari manyanyi tatawa geli:
“Ujang kras nene bli beras
Tete buka kas dapa lolo
petas-petas.
Ujang kras nene bli beras
Tete buka kas dapa lolo tai kras.”
Lingkaran Setang
Kita pe tana
Brarti kita tu mo ola
Bukang orang Jawa ato Sumatra mo rampas.
Kita pe kaya
Sharusnya kita ndak sengsara
Mar kyapa kita iko mata?
Kita pe bangsa: Minahasa
Dijaja bangsa Amerika
Deng tangang-tangang penguasa.
Kita malu pa Om Sam
Torang deng torang baku makang
Ta maso di lingkaran setang
Atas nama persatuan
Hidop Apa Tu Bagitu?
Baku cucu, baku tikang
Baku bunu lantaran warisan
Kristen tare, baku jual
Cuma lantaran budel
Lebe bae re’e hidop di jaman wentel
Terbang-terbang
Baku potong
Deng hoga-hoga
Deng mamu’is
User Mongondo
For hari eso.
Daripada di muka-muka
Baku senyum
Tipu sini tipu sana
Jadi linta darat.
So jadi tradisi
Orang babilang:
Torang keluarga
Mar doi ndak basudara.
Orang-orang hidop
Di atas orang laeng pe susa
Kalu banyak harta
Mangaku sudara
Tolak-tolak kalu susa.
Wo Tobat!
Panas hati kita
Mama bilang mo goso rica
Brani manyau pa orangtua
Mentang-mentang da skola
Rasa-rasa kita
Mo kaluar dari ruma!
Banting pintu
Ribut-ribut
Langsung cabut
Lari deng motor but-but
Ahirnya,
Dapa katula.
Tondei Satu, ahir April 2010
[Datulis samasama deng muritmurit
klas 3 SMP Kristen Tondei]
“Walung
Susuyeng Eng Wangko
Eng Walung Kasia’ang”.
[Vorat Ilmu Lebe Besar Deri Itu
Vorat Kapunyaan]
-Johny Palapa-
“Makang Nasi Tus-Tus
Makang Ikang Kodo
Putus Ya Putus
Mati Ya Mati
Inila Semboyan Anak Manado”.
-H.B. Sondakh-
l, S.S adalah seorang
pemula dalam persoalan sastra. Namun sangat prihatin dan begitu bersemangat
dengan hal ini. Dia adalah lulusan S1 dari Universitas Negeri Manado. Fakultas
Bahasa dan Seni. Jurusan Pendidikan Bahasa Inggris. Program Studi Bahasa dan Sastra
Inggris.
Dia berprofesi sebagai seorang guru di sebuah SD
dan SMP di desa Tondei.
Banyak terlibat dalam kegiatan gereja dan
kemasyarakatan di desanya. Sekarang ini menjabat sebagai Ketua Komisi Pelayanan
Kategorial Pemuda Jemaat GMIM “Bukit Moria” Tondei Satu.
Suka membaca dan berekspresi lewat. Tertarik untuk
belajar politik, sejarah, sastra dan seni budaya dan ingin sekali melahirkan
karya-karya yang berdasar pada pemikiran Tou Minahasa (Minahasan-based
Thought).
Tidak ada komentar:
Posting Komentar